มโนวิญญาณธาตุอันเป็นวิบาก สหรคตด้วยอุเบกขา สัมปยุตด้วย ญาณ …เกิดขึ้น โดยมีการชักจูง ฯลฯ
มโนวิญญาณธาตุอันเป็นวิบาก สหรคตด้วยอุเบกขา วิปปยุตจากญาณ… เกิดขึ้น ฯลฯ
มโนวิญญาณธาตุอันเป็นวิบาก สหรคตด้วยอุเบกขา วิปปยุตจากญาณ… เกิดขึ้น โดยมีการชักจูง เพราะกามาวจรกุศลกรรมอันได้ทำไว้แล้ว ได้ สั่งสมไว้แล้ว ในสมัยใด ผัสสะ ฯลฯ อวิกเขปะ มีในสมัยนั้น ฯลฯ
สภาวธรรมเหล่านี้ชื่อว่า ธรรมเป็นอัพยากฤต.
[416] อัพยากตมูล คือ อโลภะ ฯลฯ อัพยากตมูล คือ อโทสะ
ฯลฯ อัพยากตมูล คือ อโมหะ ฯลฯ ภาวธรรมเหล่านี้ชื่อว่า ธรรมเป็นอัพยากฤต.
//มหาวิบาก 8 จบ//
====== อธิบายมหาวิบาก 8 ดวง ======
บัดนี้ พระองค์ทรงประสงค์จะแสดงมหาวิบากจิต 8 ดวง จึงทรงเริ่มพระดำรัส มีอาทิว่า **กตเม ธมฺมา อพฺยากตา** (ธรรมเป็นอัพยากฤต เป็นไฉน ?) อีก.
ในมหาวิบาก 8 เหล่านั้น เพราะพระองค์ทรงแสดงเพียงนัยไว้ในพระบาลี, วาระทั้งหมดจึงถูกย่อไว้. บัณฑิตพึงทราบเนื้อความแห่งวาระเหล่านั้นโดยนัยที่กล่าวในหนหลังนั่นแหละ ส่วนความแปลกกันอันใดในมหาวิบากจิตเหล่านั้น ทรง