= ถาม: ผู้ปฏิบัติธรรมตามปริยัติ ปฏิบัติกันอย่างไร?=

ตอบ: ในกรณีที่มีอาจารย์กรรมฐานที่มี[[วิสุทธิมรรค_03_กัมมัฏฐานคหณนิทเทส#หลักการเลือกอาจารย์กัมมัฏฐานหลังพุทธปรินิพพาน|คุณสมบัติ]] คือ ทั้งบรรลุธรรม ได้ฌาน ได้อภิญญา ได้วิปัสสนาญาณ ได้มรรคผล และทั้ง[https://www.84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=2&i=406&h=%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B4%E0%B8%AA%E0%B8%B9%E0%B8%9B%E0%B8%B1%E0%B8%8F%E0%B8%90%E0%B8%B2%E0%B8%9B%E0%B8%81%E0%B8%B0,%E0%B9%83%E0%B8%AB%E0%B9%89%E0%B8%8A%E0%B9%88%E0%B8%B3%E0%B8%8A%E0%B8%AD%E0%B8%87%20%E0%B8%84%E0%B8%A5%E0%B9%88%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%9B%E0%B8%B2%E0%B8%81,%E0%B8%A0%E0%B8%B4%E0%B8%81%E0%B8%82%E0%B8%B8%E0%B9%82%E0%B8%99%E0%B8%A7%E0%B8%B2%E0%B8%97%E0%B8%81%E0%B8%B0 ทรงจำพระไตรปิฎก]อย่าง[https://www.84000.org/tipitaka/pitaka_item/seek_th.php?text=%C7%D2%A8%D8%A4%DA%A4&book=1&bookZ=55 คล่องปาก]ขึ้นใจ [https://www.84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=11&A=6468&w=%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B4%E0%B8%A2%E0%B8%B2%E0%B8%9B%E0%B8%B8%E0%B8%93%E0%B8%B4%E0%B8%95%E0%B8%BA%E0%B8%A7%E0%B8%B2%E0%B8%95%E0%B8%B4%20%E0%B8%AD%E0%B8%B8%E0%B8%84%E0%B8%BA%E0%B8%84%E0%B8%93%E0%B8%BA%E0%B8%AB%E0%B8%B4%E0%B8%95%E0%B8%BA%E0%B8%A7%E0%B8%B2%20%E0%B8%A7%E0%B8%B2%E0%B8%88%E0%B8%B8%E0%B8%84%E0%B8%BA%E0%B8%84%E0%B8%95%E0%B8%B2%20%E0%B8%81%E0%B8%95%E0%B8%BA%E0%B8%A7%E0%B8%B2 มุขปาฐะ]สืบๆ กันมา[https://www.84000.org/tipitaka/read/r.php?B=08&A=1&h=%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%A2%E0%B8%99%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B9%80%E0%B8%96%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%9C%E0%B8%B9%E0%B9%89%E0%B8%97%E0%B8%A3%E0%B8%87%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%99%E0%B8%B1%E0%B8%A2,%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%A1%E0%B8%AB%E0%B8%B4%E0%B8%99%E0%B8%97%E0%B8%B0,%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%B0%E0%B8%AA%E0%B8%B4%E0%B8%87%E0%B8%AB%E0%B8%AC,%E0%B8%AA%E0%B8%B4%E0%B8%A7%E0%B9%80%E0%B8%96%E0%B8%A3%E0%B8%B0 จากรุ่นสู่รุ่น] เช่น อาจารย์กรรมฐานของวัด [https://www.facebook.com/%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%94%E0%B8%9E%E0%B8%B0%E0%B9%80%E0%B8%AD%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%81%E0%B9%8C-%E0%B8%95%E0%B8%AD%E0%B8%A2%E0%B8%B0-Pa-Auk-Tawya-1529866767343763/ @pa-auk] เป็นต้น นั้น:

ท่องจำกรรมฐาน[https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=19&i=33&h=%E0%B8%97%E0%B9%88%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%94%E0%B9%89%E0%B8%A7%E0%B8%A2%E0%B8%A7%E0%B8%B2%E0%B8%88%E0%B8%B2%E0%B8%9A%E0%B9%88%E0%B8%AD%E0%B8%A2%E0%B9%86:%E0%B8%95%E0%B8%93%E0%B8%BA%E0%B8%AB%E0%B8%B2%E0%B8%AA%E0%B8%A1%E0%B8%B8%E0%B8%97%E0%B9%82%E0%B8%A2 อย่างย่อ]จากปากพระอาจารย์ผู้มีคุณสมบัติพร้อมนั้น ท่องจำวนไปวนมาซ้ำๆ พร้อมทั้ง[[เนตติปกรณ์_01_สังคห-อุทเทส-นิทเทส#สังคหวาระ|นำความหมายออกมาจากบทบริกรรม]]ให้ได้

# ทุกๆ ตัวอักษร (อกฺขรํ ได้ สงฺกาสนา)
# ทุกๆ คำ (ปทํ ได้ ปกาสนา)
# ทุกๆ ประโยค (พฺยญฺชนํ ได้ วิวรณา)
# วิเคราะห์ทุกๆ สภาวะ (นิรุตฺติ ได้ วิภชฺชนา)
# อธิบายบทบริกรรมทุกๆ บทให้ได้ (นิทฺเทโส ได้ อุตฺตานีกมฺมํ)
# อธิบายคำอธิบายนั้นได้ด้วย (อากาโร ได้ ปญฺญตฺติ)

นำสิ่งที่ท่องจำนี้ไปปฏิบัติอย่างต่อเนื่อง 

ถ้าติดขัดตรงไหน หรือ ยังไม่บรรลุ ให้ค่อยๆ ไป[https://www.84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=19&i=33&h=%E0%B8%97%E0%B9%88%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%94%E0%B9%89%E0%B8%A7%E0%B8%A2%E0%B8%A7%E0%B8%B2%E0%B8%88%E0%B8%B2%E0%B8%9A%E0%B9%88%E0%B8%AD%E0%B8%A2%E0%B9%86,%E0%B9%82%E0%B8%94%E0%B8%A2%E0%B8%9E%E0%B8%B4%E0%B8%AA%E0%B8%94%E0%B8%B2%E0%B8%A3 รับกรรมฐานเพิ่มให้ละเอียดขึ้นๆ] 

ถ้าจะศึกษาเอง ไม่กลัวว่าจะตายก่อนบรรลุ และไม่สามารถหาอาจารย์ที่มีคุณสมบัติข้างต้นได้เลย:

พระอรรถกถาจารย์[https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=2&h=%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%80%E0%B8%82%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%AA%E0%B8%B9%E0%B9%88%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%A8%E0%B8%B2%E0%B8%AA%E0%B8%99%E0%B8%B2,%E0%B8%AD%E0%B8%B1%E0%B8%99%E0%B8%AD%E0%B8%B8%E0%B8%9A%E0%B8%B2%E0%B8%AA%E0%B8%81:%E0%B8%88%E0%B8%B0%E0%B8%9E%E0%B8%B6%E0%B8%87%E0%B8%A8%E0%B8%B6%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%B2%20%E0%B9%80%E0%B8%9B%E0%B9%87%E0%B8%99%E0%B8%AD%E0%B8%B1%E0%B8%99%E0%B8%94%E0%B8%B1%E0%B8%9A%E0%B9%81%E0%B8%A3%E0%B8%81 ให้เริ่ม]ที่ท่องจำ[https://www.84000.org/tipitaka/read/?index_25 ขุททกปาฐะบาลีและแปล] ซึ่งพระอรรถกถาจารย์[https://www.84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=9&i=1&p=1&h=%E0%B8%A1%E0%B8%AD%E0%B8%9A%E0%B8%81%E0%B8%B0 ในปฐมสังคายนา]ล้วน[https://www.84000.org/tipitaka/read/m_siri.php?B=12&siri=32&h=%E0%B9%80%E0%B8%82%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B9%84%E0%B8%9B พากันไป]ฟังคำ[https://www.84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_siri.php?B=20&siri=13&h=%E0%B9%80%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B9%84%E0%B8%A1%E0%B9%88%E0%B9%80%E0%B8%AB%E0%B9%87%E0%B8%99%E0%B8%9A%E0%B8%B8%E0%B8%84%E0%B8%84%E0%B8%A5%E0%B8%AD%E0%B8%B7%E0%B9%88%E0%B8%99,%E0%B8%AA%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%B5%E0%B8%9A%E0%B8%B8%E0%B8%95%E0%B8%A3 อธิบายธรรมะ]จากพระสารีบุตรกันทั้งสิ้น ฉะนั้นจึงต้องท่องจำ[[ปฏิสัมภิทามรรค_01-1_มหาวรรค#มาติกา|มาติกาปฏิสัมภิทามรรค]]และ[[ปฏิสัมภิทามรรค_01-1_มหาวรรค#มาติกาของสุตมยญาณนิทเทส|มาติกาสุตมยญาณ]] [https://www.84000.org/tipitaka/read/m_siri.php?B=10&siri=9 มหาสติปัฏฐานสูตร]  [https://www.84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=34&item=1&items=15 อภิธัมมมาติกา] เนตติปกรณ์[[เนตติปกรณ์_01_สังคห-อุทเทส-นิทเทส|สังคหะ-อุทเทส-นิทเทส]] ในกรณีพระภิกษุ เพิ่ม[https://sutta.men/?th.i.112 ปาติโมกขอุทเทส] และการท่องจำตาม[https://www.84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=2&i=406&h=%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B4%E0%B8%AA%E0%B8%B9%E0%B8%9B%E0%B8%B1%E0%B8%8F%E0%B8%90%E0%B8%B2%E0%B8%9B%E0%B8%81%E0%B8%B0,%E0%B9%83%E0%B8%AB%E0%B9%89%E0%B8%8A%E0%B9%88%E0%B8%B3%E0%B8%8A%E0%B8%AD%E0%B8%87%20%E0%B8%84%E0%B8%A5%E0%B9%88%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%9B%E0%B8%B2%E0%B8%81,%E0%B8%A0%E0%B8%B4%E0%B8%81%E0%B8%82%E0%B8%B8%E0%B9%82%E0%B8%99%E0%B8%A7%E0%B8%B2%E0%B8%97%E0%B8%81%E0%B8%B0 หลักสูตรนิสสยมุจจกะ]เข้าไปด้วย.

ท่องจำทั้งหมดนั่นด้วยความเคารพดุจที่ทำกับพระอาจารย์ผู้มีคุณสมบัติพร้อมนั้น ท่องจำวนไปวนมาซ้ำๆ พร้อมทั้ง[[เนตติปกรณ์_01_สังคห-อุทเทส-นิทเทส#สังคหวาระ|นำความหมายออกมาจากบทบริกรรม]]ให้ได้

# ทุกๆ ตัวอักษร (อกฺขรํ ได้ สงฺกาสนา)
# ทุกๆ คำ (ปทํ ได้ ปกาสนา)
# ทุกๆ ประโยค (พฺยญฺชนํ ได้ วิวรณา)
# วิเคราะห์ทุกๆ สภาวะ (นิรุตฺติ ได้ วิภชฺชนา)
# อธิบายบทบริกรรมทุกๆ บทให้ได้ (นิทฺเทโส ได้ อุตฺตานีกมฺมํ)
# อธิบายคำอธิบายนั้นได้ด้วย (อากาโร ได้ ปญฺญตฺติ)

นำสิ่งที่ท่องจำนี้ไปปฏิบัติอย่างต่อเนื่อง 

ถ้าติดขัดตรงไหน หรือ ยังไม่บรรลุ ให้ค่อยๆ ไปดูส่วนของนิทเทสหรืออรรถกถาของเรื่องนั้นๆ เพิ่ม.

ในภิกษุนั้น จะมีอาจารย์กรรมฐานที่มีคุณสมบัติพร้อมหรือไม่มีก็ตาม จะต้องทำตาม[https://www.84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=2&i=406&h=%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B4%E0%B8%AA%E0%B8%B9%E0%B8%9B%E0%B8%B1%E0%B8%8F%E0%B8%90%E0%B8%B2%E0%B8%9B%E0%B8%81%E0%B8%B0,%E0%B9%83%E0%B8%AB%E0%B9%89%E0%B8%8A%E0%B9%88%E0%B8%B3%E0%B8%8A%E0%B8%AD%E0%B8%87%20%E0%B8%84%E0%B8%A5%E0%B9%88%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%9B%E0%B8%B2%E0%B8%81,%E0%B8%A0%E0%B8%B4%E0%B8%81%E0%B8%82%E0%B8%B8%E0%B9%82%E0%B8%99%E0%B8%A7%E0%B8%B2%E0%B8%97%E0%B8%81%E0%B8%B0 หลักสูตรภิกขุนิสสยมุจจกะ]ให้แตกฉาน ไม่เช่นนั้น[https://www.84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=4&i=88&p=1&h=%E0%B9%81%E0%B8%A1%E0%B9%89%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%99%E0%B9%80%E0%B8%94%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B8%A7%E0%B8%81%E0%B9%87%E0%B8%84%E0%B8%B8%E0%B9%89%E0%B8%A1%E0%B8%AD%E0%B8%B2%E0%B8%9A%E0%B8%B1%E0%B8%95%E0%B8%B4%E0%B9%84%E0%B8%A1%E0%B9%88%E0%B9%84%E0%B8%94%E0%B9%89 มีอาบัติทุกคืนเมื่ออยู่ปราศจากอุปัชฌาย์]ผู้มีคุณสมบัติภิกขุปริสูปัฏฐาปกะ. นี้สำหรับวิปัสสนาธุระ ตาม[https://www.84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=11&p=1&h=%E0%B8%AD%E0%B8%B8%E0%B8%9B%E0%B8%B1%E0%B8%8A%E0%B8%8C%E0%B8%B2%E0%B8%A2%E0%B9%8C,%E0%B8%84%E0%B8%B1%E0%B8%99%E0%B8%96%E0%B8%98%E0%B8%B8%E0%B8%A3%E0%B8%B0,%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%9B%E0%B8%B1%E0%B8%AA%E0%B8%AA%E0%B8%99%E0%B8%B2%E0%B8%98%E0%B8%B8%E0%B8%A3%E0%B8%B0,%E0%B8%AD%E0%B8%A2%E0%B8%B9%E0%B9%88%E0%B9%83%E0%B8%99%E0%B8%AA%E0%B8%B3%E0%B8%99%E0%B8%B1%E0%B8%81 จักขุปาลัตเถรวัตถุ]กล่าวไว้ คือ มีพรรษา 5 พ้นนิสสัยจากอาจารย์แล้ว พระจักขุปาละก็เลือกไปทำวิปัสสนาต่อ โดยมีคุณสมบัติของนิสสยมุจจกะติดตัวไป.

ส่วนคันถธุระนั้น ตาม วินย.อ. นั้น [https://www.84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=1&i=1&p=2&h=%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B4%E0%B8%A2%E0%B8%B1%E0%B8%95%E0%B8%B4%E0%B8%AD%E0%B8%B1%E0%B8%99%E0%B8%9A%E0%B8%B8%E0%B8%84%E0%B8%84%E0%B8%A5%E0%B9%80%E0%B8%A3%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B8%99%E0%B8%94%E0%B8%B5%E0%B9%81%E0%B8%A5%E0%B9%89%E0%B8%A7,%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B4%E0%B8%A2%E0%B8%B1%E0%B8%95%E0%B8%B4%E0%B8%A1%E0%B8%B5%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B9%82%E0%B8%A2%E0%B8%8A%E0%B8%99%E0%B9%8C%E0%B8%97%E0%B8%B5%E0%B9%88%E0%B8%88%E0%B8%B0%E0%B8%AD%E0%B8%AD%E0%B8%81%E0%B8%88%E0%B8%B2%E0%B8%81%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%8F%E0%B8%8F%E0%B8%B0,%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%82%E0%B8%B5%E0%B8%93%E0%B8%B2%E0%B8%AA%E0%B8%9E,%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B4%E0%B8%A2%E0%B8%B1%E0%B8%95%E0%B8%B4%E0%B8%82%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%97%E0%B9%88%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%9C%E0%B8%B9%E0%B9%89%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%94%E0%B8%B8%E0%B8%88%E0%B8%82%E0%B8%B8%E0%B8%99%E0%B8%84%E0%B8%A5%E0%B8%B1%E0%B8%87 เหมาะสำหรับพระอรหันต์] (ในฏีกาแปลอย่างนี้ แต่คำว่าขีณาสพ ที่ใช้ทั่วไปสามารถหย่อนลงมาได้ถึงพระโสดาบัน) หรืออย่างน้อยที่สุดแม้กัลยาณปุถุชนผู้ที่ทำองค์ของนิสสยมุจจกะครบแล้ว ก็มาทำคันถธุระใน[https://www.84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=2&i=406&h=%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B4%E0%B8%AA%E0%B8%B9%E0%B8%9B%E0%B8%B1%E0%B8%8F%E0%B8%90%E0%B8%B2%E0%B8%9B%E0%B8%81%E0%B8%B0,%E0%B9%83%E0%B8%AB%E0%B9%89%E0%B8%8A%E0%B9%88%E0%B8%B3%E0%B8%8A%E0%B8%AD%E0%B8%87%20%E0%B8%84%E0%B8%A5%E0%B9%88%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%9B%E0%B8%B2%E0%B8%81,%E0%B8%A0%E0%B8%B4%E0%B8%81%E0%B8%82%E0%B8%B8%E0%B9%82%E0%B8%99%E0%B8%A7%E0%B8%B2%E0%B8%97%E0%B8%81%E0%B8%B0 หลักสูตรภิกขุปริสูปัฏฐาปกะและภิกขุโนวาทกะ]ต่อ.